نیمهمیمون نیمهانسانی که راز ایستادن ما را آشکار میکند
پیش از آنکه انسان به گونهای دوپا و ابزارساز تبدیل شود، نیاکان ما در میان درختان میزیستند و مانند میمونها با دستانشان شاخهها را میگرفتند. اما نقطه عطفی در این مسیر رخ داد؛ لحظهای که نخستین اجداد انسان تصمیم گرفتند از درختها پایین بیایند و روی زمین راه بروند. فسیلی به نام آردی (Ardi) ممکن است پاسخی به این تحول شگفتانگیز باشد.
فسیلی قدیمیتر از «لوسی»
آردی با قدمتی ۴.۴ میلیون ساله، قدیمیترین اسکلت نسبتاً کامل از یک انسانریخت (Hominin) است. او متعلق به گونهای با نام Ardipithecus ramidus است که پیش از فسیل مشهور «لوسی» زندگی میکرد و اکنون راز مهمی از تکامل انسان را در خود دارد. این اسکلت در سال ۱۹۹۴ در بیابانهای اتیوپی کشف شد و اکنون با بررسی دقیق استخوانهای پا و مچ، نگاه تازهای به روند دوزیستی انسان ارائه میدهد.
از درخت تا زمین
دکتر توماس پرانگ از دانشگاه واشنگتن در سنتلوئیس و تیم او نشان دادند که آردی ترکیبی از ویژگیهای میمونگونه و انسانگونه را در خود دارد. او هنوز انگشت شست بزرگی داشت که برای گرفتن شاخهها مناسب بود، اما سایر قسمتهای پا و لگن او به گونهای تحول یافته بودند که امکان راهرفتن ایستاده بر روی زمین را فراهم میکردند.
استخوانی که راز تکامل را فاش کرد
محققان تمرکز ویژهای بر استخوان تالوس (Talus) یا قاپ پا داشتند؛ استخوانی که بین ساق و پا قرار میگیرد و در انتقال وزن بدن و حفظ تعادل نقش کلیدی دارد. در آردی، تالوس نه کاملاً شبیه میمونها بود و نه کاملاً شبیه انسانها. ویژگیهایش در میانه این دو قرار داشت.
پرانگ توضیح میدهد:
«مشاهدات ما نشان میدهد که نیاکان انسان از اجداد میمونمانند آفریقایی تکامل یافتند، نه از یک میمون درختزی عمومی.»
بررسیهای دقیق نشان داد که عرض تالوس در آردی، نسبت به جرم بدنش بیشتر از میمونها بود؛ مشابه انسانهای امروزی. این نشان میدهد که پاهای او بهگونهای تکامل یافته بودند تا بتوانند وزن بدن را در حالت ایستاده تحمل کنند.
نیمهمیمون، نیمهانسان
در حالی که برخی از ویژگیهای آردی، مانند پای کوتاهتر جلویی، هنوز برای بالا رفتن از درخت مناسب بودند، بخشهایی از پای او نشانههایی از سازگاری با حرکت دوپا را نشان میدادند. بهعبارتی، آردی مرحلهای میانی در تکامل انسان بود؛ موجودی که هنوز به درختها وابسته بود اما اولین گامها را به سوی زمین برمیداشت.
لحظهای که ایستادیم
تکامل انسان از چهارپا به دوپا مسیری طولانی و تدریجی بود. آردی با ترکیب عجیب ویژگیهای میمون و انسان، سندی زنده از این گذار محسوب میشود. همانطور که پژوهشگران میگویند،
«تالوس آردی کاملاً شبیه میمونهای آفریقایی نیست؛ زیرا در آن ویژگیهایی از انسانهای اولیه نیز دیده میشود.»
از شاخههای درخت تا خاک داغ بیابان، از دستانی برای گرفتن تا پاهایی برای قدمزدن؛ آردی نشان میدهد که ایستادن بر دو پا نهتنها نقطه آغاز انسان شدن، بلکه نتیجه میلیونها سال آزمون و خطای طبیعت بوده است.
